dinsdag 20 december 2011

Gelderse roos (Viburnum opulus)

De mooie doorschijnende rode bessen van de Gelderse roos (Viburnum opulus) geven de tuin nog wat kleur. De bessen zijn niet favoriet bij de vogels. Schijnbaar moet de vorst er eerst goed over heen gaan voor ze een beetje eetbaar worden. Alleen bij schaarste aan ander voedsel worden ze gegeten door lijsters. Helemaal precies weet niemand het.
In het voorjaar bloeit de heester met roomwitte onvruchtbare kantbloemen, om bijen en insecten te lokken voor bestuiving. In het midden de eigenlijke vruchtdragende bloemen, die de bessen voortbrengen. Na de bloei verkleuren de bessen van groen naar geel naar rood. Bij de voet van het blad, aan de bladsteel zit een typische klier. De Gelderse roos is als medicijn te gebruiken. Maar dient dan wel eerst gekookt te worden.
In het boek van Vasili Peskov "Lost in de taiga", worden de Siberische overlevers gewaarschuwd niet te veel van de bessen te eten, omdat ze bloeddruk verlagend zouden werken.
De naam Gelderse roos, komt uit een legende over het ontstaan van Gelderland, de grootste Hollandse povincie. Eigenlijk zijn er twee legendes. Het gaat over een draak die de mensen in zijn omgeving plaagde door schreeuwen en giftige dampen uit te stoten. Een graaf had 2 zonen: Wichard en Leopold en deze jongens versloegen de draak, die daarbij schreeuwde: "Gelre, Gelre. Als overwinningsteken zouden ze een bloem van de daar bloeiende struik, op hun schild hebben bevestigd. Ze kregen hierna toestemming voor de bouw van een kasteel op die plaats, waar omheen de stad Geldern groeide.
Een ander verhaal is van romantische aard. Deze legende vertelt, dat Wichard verliefd werd op een freule achter Zutphen, het toen zogenoemde Hamaland. Nu bekend als "de Graafschap". De vader van de vrouw vond dat hij eerst een dappere gevechtsdaad moest verrichten. Wichard dacht toen aan de draak, waar veel mensen last van hadden en hij ging hem te lijf met zijn wapens. Het werd een langdurige strijd, maar Wichard overwon. Het einde is hetzelfde als het vorige verhaal. Hij mocht, met de Gelderse bloem op zijn borst, zijn geliefde aan zijn hart drukken.
De heester heeft niets met de rozenfamilie te maken. De schoonheid van bloemen en bessen zullen geleid hebben tot de naam.




The beautiful translucent red berries of the Viburnum opulus (Guelder Rose) give the garden some color. The berries are not favored by the birds. Apparently they first need to freeze , before they are edible. Only when there is scarcity of other foods, they are eaten by thrushes. How exactly nobody knows.
In the spring blossoms shrub with creamy white flowers on the side, to attract bees and insects for pollination. In the middle  the actual fruit-bearing flowers that produce berries. After flowering the berries changed colors from green to yellow to red. At the base of the leaf, the petiole is a typical gland. The Guelder Rose  is used as medicine. But do need to be cooked first.
In the book of Vasily Peskov "Lost in the Taiga", the Siberian survival handlers warned not to much of the berries to eat, because it leads to low blood pressure.
Guelder Rose's name comes from a legend about the origin of Gelderland, the largest province in the Netherlands. In the past, occupied  half the surface area of Limburg. Geldern in Germany was be in function as the capital.
Actually there are two legends It is about a dragon that people teased him by shouting and emit toxic fumes. A Count had two sons: Wichard and Leopold. The boys defeated the dragon, while the monster shouted: "Gelre, Gelre. As a sign of victory they fixed flowers of the Gueldern Rose, on their shields. Their efforts were rewarded with permission to build a castle at that place. Around the castle grew the town Geldern.
Another story of romantic nature. This legend tells that Wichard fell in love with a Lady behind Zutphen, the then called Hamaland. Now known as "the Graafschap". The father of the woman, demanded of him that he carried out a brave act of battle. Wichard remembered himself,  the dragon. Many people had problems with the monster. He went to attack with his weapons. It was a long struggle, but Wichard overcame. The end is the same as the previous story. With the Gueldern flower on his chest, he pulled the young lady to his heart.
The shrub has nothing to do with the rose family. The beauty of flowers and berries will be led to that name.